Yüzyılı aşkın adanmışlık

Birinci Dünya Savaşı kurbanları ne kadar istemsiz gerçekleşse de, nörologlar için eşsiz araştırma fırsatları sağladılar. Nörologlar savaş yaralarının neden olduğu fiziksel ve psikolojik işlev bozukluklarını gözlemleyerek merkezi sinir sistemimizin alt bölümlerini özel yetenekler ile bağdaştırmayı başardılar. 1917 yılında Julius Wagner Ritter von Jauregg felçli demansın sıtma aşılama tedavisini keşfettiğinde ilk maddeli psikiyatrik tedavi çözümünü tanımladı.

1920’de Otto Loewi, sinir iletiminin kimyasal bir süreç olduğunu kanıtlayan ilk deneyi gerçekleştirdi. 1922'de şizofreni hastaları Somnifen-Dauerschlaf tedavisi ile tedavi edilmeye başlandı. Hastalara büyük dozlarda barbitürat bir ilaç verildi ve bu da onları bir seferde iki-üç hafta boyunca gün boyu uyuttu.

1929'da Hans Berger, beynin elektriksel aktivitesini ölçmek ve kaydetmek için bir alet olan ilk insan elektroensefalografını (EEG) gösterdi. Berger'in buluşu şimdi rutin olarak nöroloji ve psikiyatride tanısal bir test olarak ve beyin araştırmalarında ortak bir araç olarak kullanılmaktadır. 1933’de Mansfred Sakel, Almanya, Berlin’deki şizofreni hastalarında insülin şok tedavisinin etkinliğinin test edilmesindeki ilk deneysel bulgularını raporladı. Geliştirme aşamasında, elektrokonvülsif terapi ve psikocerrahi gibi akıl hastalığı için somatik tedaviler vardı. Bu tedaviler, akıl hastalığının vücuttaki biyolojik bir dengesizliğin sonucu olduğunu ve fiziksel hastalıklarla karşılaştırılabileceğini varsayan biyolojik zihinsel patoloji modeline dayanıyordu.

Wilder Penfield, 1930’larda meslektaşı Herbert Jasper ile birlikte, şiddetli epilepsili hastaları, nöbetlerin ortaya çıktığı beyinde bulunan sinir hücrelerini yok ederek tedavi ettiği Montreal prosedürünü icat etti. Ameliyattan önce, hastaların bilinçleri ameliyat masasında iken (sadece lokal anestezi altında) beyni elektriksel problarla uyardı ve tepkilerini gözlemledi. Bu şekilde, beynin sorumlu bölgelerini daha doğru bir şekilde hedefleyerek, ameliyatın yan etkilerini azaltabilirdi. Bu prosedür günümüzde hala başarıyla kullanılmaktadır.

1935 yılında Portekizli nörolog Egas Moniz, dünyanın ilk lobotomisini gerçekleştirdi. Bir sonraki yıl, Walter Freeman ve James W. Watts, ABD’deki ilk lobotomileri tamamladılar. Lobotominin hedeflenen amacı kontrol edilemeyecek derecede şiddete meyilli veya duygusal hastaları sakinleştirmekti ve başlarda başarılı olmuştu. Fakat yüzde yirmi beş ölüm oranının yanı sıra, lobotomiler ayrıca dürtülerini kontrol edemeyen, doğal olmayan bir şekilde sakin ve sığ olan ve/veya tamamen duygu yokluğu sergileyen hastalarda sonuçlandı. Psikoaktif ilaçların kullanılmaya başlanmasıyla birlikte uygulamanın kullanımı azaldı. 1949 yılında Egas Moniz çalışmalarından ötürü Nobel Ödülü aldı.

1936 yılında İtalyan hekimler Ugo Cerletti ve Lucio Bini, bir şizofren hastası üzerinde ilk kez elektrik ile şok terapisi uyguladılar ve başarılı sonuçlar elde ettiler. Bu tedavi kısa süre içinde yayıldı ve en sık ABD ile Avrupa’da kullanıldı. Önceki istismar vakalarına rağmen, bu tedavi, önemli reformlara bugün hala başarıyla kullanılmaktadır. 1937’de H. Houston Merritt ve Tracy J. Putnam, büyük yokluk ve psişik eşdeğer nöbetleri (epilepsi) tedavi etmek için kullandıklaı bir ilacın olağanüstü sonuçlarını açıkladılar.

İsviçreli bir fizyolog olan Walter Rudolf Hess, iç organların kontrolünde görev alan beynin alanlarını haritalandırdığı için 1949’da Nobel Ödülü’nü kazandı. Hess, 1920'lerin sonlarında, beyni iyi tanımlanmış anatomik bölgelerde uyarmak için elektrotlar kullanarak geliştirilen beyin stimülasyon tekniklerini kullandı. Bu belirli fizyolojik tepkilere göre beynin bölgelerini haritalandırmasını sağladı. Hipotalamusu uyararak, uyarının bölgesine bağlı olarak heyecandan hissizliğe kadar davranış sonuçları çıkardı.

1949 yılında ayrıca Avustralyalı psikiyatrist J.F.J Cade, psikoterapik ilacını tanıttı ve böylece psikofarmakoloji dönemi başlamış oldu. 1950’lerde psikozu tedavi etmeyen fakat semptomlarını kontrol alabilen birçok başarılı antipsikotik ilaç ortaya çıktı. 1952 yılında Fransa’da ilk antipsikotik ilaç tedavisi ortaya çıktı.

1950’lerin sonlarında ilk trisiklik antidepresan geliştirildi. Eylül 1958’de, İtalya, Roma’daki ilk uluslararası nörofarmakoloji kongresinde, ABD, Pennsylvania Üniversitesi’nden Dr.Freyhan, çoğu “depresif psikoz” teşhisi konulan 46 hastadan oluşan bir grupta ilaç etkilerini tartışan ilk klinisyenlerden biri oldu.

Çalışma için hastalar, depresif hissizlik, kinetik gerilik, umutsuzluk ve çaresizlik duyguları gibi belirtilere göre seçildi.

1970’ler sırasında yeni tarama teknolojilerinin geliştirilmesi doktor ve araştırmacıların insan beynini kafatasını açmadan daha yakından incelemelerini sağladı. 1972 yılında EMI Limited Londra İngiltere’den G. N. Hounsfield bilgisayarlı eksenel tomografi (CAT) taramasının ilk prototipini üretti. Amerikalı doktor ve bilim adamı Raymond Damadian, manyetik rezonansın analitik özelliklerini araştırırken dünyanın ilk manyetik rezonans görüntüleme (MRI) makinesini yarattı.

1974 yılında M. E. Phelps, E. J. Hoffman ve M. M. Ter Pogossian, beynin aktivitesi hakkında görsel bilgi sağlayan bir makine olan ilk pozitron emisyon topografisi (PET) tarayıcısını geliştirdiler. Doktorlar, beyindeki kan akışı ve oksijen kullanımı gibi durumları izlemek için PET taramaları kullanıyor.

1990’ların başlarında ABD Başkanı George H. W. Bush, beyinle ilgili hastalıkların almaya başladığı siyasi odağı vurgulayarak bu on yılı “Beynin On Yılı” olarak ilan etmişti. 1993’de Huntingson hastalığına sebep olan gen tespit edildi. 1994 yılında, Alfred G. Gilman ve Martin Rodbell, G-protein bağlı reseptörler (GPCR’ler) olarak adlandırılan insan hücrelerindeki protein grubunu ve sinyal iletimindeki rollerini keşfettikleri için Nobel Ödülü'nü paylaştılar.

Fizyolojik ve patofizyolojik ilgilerinden ötürü, GPCR’ler modern ilaçların büyük bir kısmı için çok başarılı hedefler haline gelecekti. 1995 yılında, ilerlemekte olan bir felç için ilk etkili müdahale Dr. John R. Marler ve meslektaşları tarafından sunuldu.

2013 yılında Ernst Bamberg ve meslektaşları, Grete Lundbeck Avrupa Beyin Araştırma Vakfı’nda optogenetiği icat etmeleri ve arıtmaları nedeniyle Beyin Ödülü kazandılar.

Bu devrim niteliğindeki teknik, genetik olarak belirlenen nöron popülasyonlarının ışıkla açılıp kapanmasına izin vererek yalnızca normal ve anormal sinir devrelerinin özelliklerini açıklama yeteneği değil, aynı zamanda beyin hastalıkları tedavisine de yeni yaklaşımlar sunmaktadır.