Iemand die in zichzelf praat in de bus. Dronken misschien? Misschien gek? Iedereen herkent zo'n persoon meteen, zegt Ditte, en wendt direct zijn blik af en gaat ergens anders zitten. Ditte had tijdens haar schooltijd vaak het gevoel dat haar klasgenoten haar zo zagen. Het vreemde meisje.  Ze vraagt zich vandaag de dag nog altijd af waarom. Als ze naar haar schoolfoto's kijkt, ziet ze een bescheiden meisje met lange haren dat totaal niet opvalt. Het meisje op de schoolfoto's lacht. Maar dat is een façade. 

Toen Ditte nog klein was werd bij haar moeder een levensbedreigende hersentumor gevonden en de angst dat haar moeder zou overlijden zorgde ervoor dat Ditte in een staat van permanente alertheid kwam. Ook rond diezelfde tijd scheidden haar ouders en tijdens haar hele kindertijd deed Ditte haar uiterste best om geen last te veroorzaken. Ze was zo meegaand dat ze amper werd opgemerkt en soms verdween ze volledig. Ze verdween dan in een magische wereld vol sprookjes en fantasie, een wereld waarin een kabouterfamilie onder een boomstronk in het bos leeft. En in die wereld was zij een elfje. En als een volwassene haar bang maakte door een woede-uitbarsting, kwam dat omdat die persoon eigenlijk een trol was. Gedurende enkele jaren, doorstaat Ditte een bijzondere vorm van pijn. En net zoals anders, ondergaat ze dit in stilte. Het lijkt misschien onschuldig: elke ochtend neemt ze de bus naar school, elke middag weer terug naar huis.

Maar twee keer per dag benadrukt deze busrit hoe groot haar isolement is. Nu denkt Ditte dat haar innerlijk daar brak – daar in de schoolbus – ergens in het 4e leerjaar, lang voordat ze mentaal ziek werd. Vandaag, als volwassene, kan ze de 14-jarige Ditte voor haar zien zitten op de bus. De coole kinderen zitten achterin, de 'losers' vooraan. De tiener Ditte zit op de eerste rij van het achterste gedeelte, in de hoop dat ze daar minder wordt gepest dan wanneer ze vooraan zou zitten. De bus zit bomvol met luidruchtige leerlingen, gierend van het lachen. Lachen ze haar uit? Ze is ervan overtuigd. De stoel naast haar is leeg. En de volwassen Ditte zegt: "Geen enkele fantasie kan dat meisje redden". 

Terwijl ze opgroeit, probeert Ditte zichzelf telkens opnieuw uit te vinden en "een nieuw en beter meisje" te worden, dat erbij zou horen. Ze is onvermoeibaar optimistisch en sympathiek. Ze draagt dezelfde kleren als de populaire meisjes. Ze lacht en lacht, terwijl haar innerlijke wereld achter deze façade steeds groter wordt. In veel opzichten wordt deze wereld veel levendiger en leuker dan haar dagelijkse leven. Als ze zich tijdens een les verveelt, kan ze de haren van een leerkracht van wit naar paars laten veranderen. Of ze kan zich een leeuwenwelp voorstellen en deze een scène uit The Lion King op het bureau van de leraar zien spelen. Maar wanneer haar innerlijke wereld begint door te dringen tot de buitenwereld kan ze het niet meer onder controle houden. Tal van obsessieve gedachten beginnen haar te achtervolgen: één van haar leerkrachten is een heks, en als de initialen van de heks in de nummerplaat van de bus voorkomen, kan Ditte niet instappen.

En ze kan alleen verschillende sokken dragen, dus nooit een bij elkaar horend paar. De storm in Dittes hoofd gaat tekeer en wint aan kracht. Liedjes die ze in de loop van de dag hoort, stapelen zich op en spelen vervolgens allemaal tegelijk af in haar hoofd. Gedachten slingeren doelloos en zonder focus in het rond. "Al het gevoel van richting verdween", legt ze uit.

En eenvoudige handelingen kunnen dodelijk zijn. Door met de bus van de heks mee te rijden, zou haar moeder overlijden. Door dezelfde kousen aan te trekken, zou haar moeder overlijden. De verantwoordelijkheid voor het in leven houden van haar moeder rust op de Dittes schouders. Tijdens de middelbare school begint Ditte met het slikken van antidepressiva. Maar de geneesmiddelen hebben geen effect, niet op haar werkelijkheid en niet op haar strijd om deze te verbergen. "Mijn façade betekende alles voor me", zegt ze nu. "Ik gebruikte al mijn energie aan om deze in stand te houden".

De ogen knipperen niet en volgen haar, gelijk waar ze zich bevindt. Ditte heeft het gevoel dat de ogen controleren of ze haar dwangmatige handelingen wel goed uitvoert. De ogen zijn echt. Ze zijn even echt als bomen en de bladeren aan de bomen. En het is vanuit de bladeren van de bomen dat de ogen haar aankijken. Ditte praat nooit over de ogen, want het is heel normaal om ze te zien. Misschien zien andere mensen ze ook wel en zouden ze haar als zwak bestempelen omdat ze bang was voor die bladeren. Of ze zouden haar als gek bestempelen. Hoe dan ook, dacht ze, erover praten was gevaarlijker dan zwijgen.

Ditte had al een lange weg afgelegd voordat ze op het punt aankwam dat de bladogen haar bespiedden. Toen ze ongeveer 14 jaar was is er iets diep in haar gescheurd en daarna zijn deze scheuren alleen maar dieper worden. Ze manifesteerden zich als sociale angst, als depressie, als obsessieve gedachten en zelfverwonding. Totdat ze uiteindelijk uitbarsten in een psychose. Dat was eind 2012. Ze was 20 jaar en werkte sinds haar afstuderen in een supermarkt. Enkele maanden ervoor had ze een psycholoog bezocht die haar had geadviseerd om te stoppen met de antidepressiva. Ze moest er abrupt mee stoppen, zou hij hebben gezegd.

Toen verschenen de bladogen. Ditte had haar moeder laten beloven haar nooit te laten opnemen. Maar er is één interventie waarmee Ditte kan instemmen. Het plaatselijke centrum voor geestelijke gezondheidszorg heeft een programma met ambulante consultaties voor het vroegtijdig opsporen van psychoses. Moeder en dochter nemen contact op met dit centrum. Het eerste consult is een keerpunt voor Ditte. Ze krijgt dadelijk een behandeling. Maar voor de moeder is de diagnose zeer moeilijk om te aanvaarden. Ditte voelt het tegenovergestelde, een last valt van haar schouders. Het is niet normaal om zo te lijden zoals zij geleden heeft.

Vandaag, vijf jaar na die winter, werkt Ditte als leerkracht. Ze heeft binnenin zichzelf dingen gevonden waar ze zich aan vast kan houden en ze is iemand waar anderen op vertrouwen. Ze gelooft nu dat haar jaren van stilte een kooi om haar heen hebben gecreëerd, en dat het openlijk praten over haar diagnose een bevrijdende kracht heeft. Maar openheid beschermt haar niet tegen kwetsuren, en haar kwetsbare punten worden dikwijls bedreigd. Toen ze mentor werd van de vierde klas middelbare school, heeft een van de moeders Ditte gegoogeld en ontdekt dat ze lezingen over haar schizofrenie had gehouden. De moeder schreef een bericht aan de ouders van de andere leerlingen en zei dat de nieuwe lerares haar buitengewoon angstig maakte. "Ik werd bang", herinnert Ditte zich. "Zouden de ouders me afwijzen? Zou ik mijn baan kwijtraken?" Haar eerste impuls was om het voor zichzelf te houden. Maar na een collega in vertrouwen te hebben genomen, heeft ze met de directrice van de school gesproken. En die zei dat Ditte er geen aandacht meer moest aan besteden. Ze had niet de minste intentie om Ditte te laten vallen. 

Ditte realiseert zich dat ze met haar achtergrond anders is dan anderen. Maar door haar moeilijke verleden heeft ze ook speciale vaardigheden ontwikkeld. Ze heeft een instinct voor de stemmingen van anderen. Ze ziet kleine veranderingen in gezichtsuitdrukkingen en ze merkt het extra snel op als kinderen het psychologisch lastig hebben. Ditte kent het verschil tussen een kind dat lacht en het masker van het kind lacht. Deze kinderen weten niet altijd wat ze zouden kunnen zeggen. Maar Ditte weet wel welke vragen ze moet stellen. 

Een klein meisje kijkt tijdens het middagdutje naar haar handjes. Ze doet net alsof elke vinger een persoon is. Dat is Dittes eerste herinnering. En nu is ze leerkracht, het is zij die studies heeft gedaan om leerkracht te worden, ook al waarschuwden sommige van haar therapeuten haar om het niet te doen, omdat ze dachten dat het haar niet zou lukken. Ze is uitgegroeid tot iemand die goed presteert in een veeleisende voltijdse job. Ze is uitgegroeid tot iemand die een verweesde kitten met een zware ooginfectie in huis heeft genomen.

Het kitten is uitgegroeid tot een stevige kater die deel uitmaakt van haar kleine gezin. En binnenkort gaat er nog een deur open in haar leven. Ditte krijgt samen met haar vriend een baby. Ze wilde altijd al moeder worden en weet precies wat voor een moeder ze zal zijn. Geen voorbeeldige huisvrouw, zegt ze:

Het open gezicht van Ditte straalt veel geluk uit wanneer ze beschrijft wat ze in haar hoofd ziet. Dit is Dittes eigen gezicht, en ze is niet bang om het te laten zien.